Evde ya da işyerinde çeşitli sebeplerle en sık yaşanan kazalar termal yanıklar ve ne yazık ki, yanlış müdahale yanığın etkisini azaltmadığı gibi artırıyor. Bu yazımızda yanığa ilk yardım sırasında yaygın olarak kullanılan birçok malzemenin neden yanlış olduğunu anlattık. Çünkü iyi niyetle yapılmış da olsa yanlış bir uygulama sevdiklerimize zarar vermemize neden olabilir.
Yanıcı maddelerin (katı, yağ, gaz vb.) kullanıldığı ve ısınma, kıvılcım, elektrik kontağı gibi yangına neden olan koşulların rahatlıkla oluşabileceği alanlarda yangına karşı önlem ve yangın durumunda acil müdahale can ve mal varlığı için büyük önem taşır.
Bir yangının meydana gelmesi için 3 bileşen gerekir:
Yanıcı madde (kağıt, odun, kumaş, gaz, yağ vb.)
Yakıcı madde (oksijen)
Enerji (kıvılcım, ısıtıcı plaka, sigara vb.)
Bu üç bileşenden birini yok ederek, yangını önleyebilirsiniz. Yangın dendiğinde akla ilk gelen malzeme su olmakla birlikte aslında su, birçok yangın tipi için uygun müdahale yöntemi değildir. Aşağıda sınıfına göre hangi tür yangına hangi malzeme ile müdahale edebileceğinizi gösteren bir tablo bulacaksınız. Yangın riski olan tüm alanlarda aşağıdaki gibi bir tablonun herkesin görebileceği bir yerde bulunması yararlı olacaktır.
-1. Derece “yüzeysel” yanıklar, derinin epidermis denen, en üst katmanına zarar verirler. Yanık bölgesi kırmızı, muhtemelen kabarmış ve su toplamış görünümdedir.
-2. Derece yanıklar, epidermis ve derinin daha alt katmanlarından olan dermis kısmına kadar ilerlemiş, “kısmi kalınlıkta” yanıklardır. Yanık bölgesi kırmızı ve su toplamış görünümdedir.
-3. Derece, “tüm kalınlık boyunca” zarar veren yanıklar, epidermis ve dermis katmanlarının bütününe etki eder. Yara genelde beyaz renkte ya da kömürleşmiş durumdadır. Damarlar açığa çıkmıştır. Sinirlerde oluşan tahribat sonrası, acının şiddeti azalabilir.
-4. Derece yanıklarda, yanığın görünümü 3. derece yanıkların ayn ısı olup, yanık daha derine, kemik ve kaslara kadar ilerlemiştir.
Düdüklü tencereler artık patlamıyor, ocakların etrafında çocuklar için koruyucular var, prizler içine bir şey sokulamayacak kadar emniyetli… Ancak yine de her gün mutfakta, salonda, banyoda yemek pişirmek, ısınmak ya da temizlenmek için bir şeyleri ısıtıyoruz. Birçok zaman aceleden, dikkatsizlikten ya da ummadığımız başka nedenlerle kendimizi ya da yakınlarımızı yanık tehlikesinden uzak tutamadığımız durumlar yaşanıyor.
Isı-buhar, sıcak maddeler, ateş-alev-patlama, elektrik-yüksek voltaj arkı, radyasyon ve güneş yanığının neden oluğu yanıklar termal yanık olarak tanımlanıyor. Evlerde düşme ve çarpma ile birlikte en yaygın yaşanan kazalar sözünü ettiğimiz nedenlerle oluşan termal yanıklar.
