Gıda Üretim Tesislerinin Temizliğinde Kullanılan Kimyasalların Tehlikeleri
5.04.2022
Gıda üretim tesislerinde yüksek hijyen standartlarının sağlanabilmesi için etkili bir temizlik gerekir. Etkili temizlik için kullanılan en temel kaynaklar ise ısı, mekanik güç ve/veya kimyasallardır.
Bu yazımızda temizlik sürecinde kullanılan kimyasal malzemelerin ne zaman ve hangi koşullarda çalışanların sağlığı için tehlike yarattığını açıklamayı amaçlıyoruz.
Temizleme süreçlerinde 10°C’lik bir ısı artışı kimyasal reaksiyonların şiddetini iki katına çıkarır. Bu durum ortamda bulunan ya da kimyasal ile temas eden kişiler için yaralanma riskini artırır.
Temizlik sürecinde ne tür kimyasal reaksiyonlar oluşur?
a. Hidroliz Tepkime (proteinler ve karbonhidratlar): Hidroliz işlemi daha büyük molekülleri daha küçük parçalara bölerek suda çözünür olmalarını sağlar. İşlem yüksek konsantre asidik ve bazik ortamda gerçekleşir.
b. Sabunlaşma (Yağlar, sıvı yağlar, gresler): Bu işlem, trigliseritleri her ikisi de suda çözünür olan gliserol ve sabuna parçalamak için tasarlanmıştır. Bu esnada bazik kimyasallar kullanılır.
c. Oksidasyon: Bu işlem, klor-alkali temizleyiciler tarafından gerçekleştirilir ve genellikle renk tortularını gidermek için kullanılır.
Gıda üretim tesislerinde temizlik kimyasallarının insan sağlığını tehdit etmemesi için alınması gereken önlemler nelerdir?
Deterjanlar çıkarılacak kirin türüne, suyun sertliğine, temizleme işleminin sıcaklığına ve temizlenecek yüzeyin malzemesine bağlı olarak çok çeşitli bileşenler içerebilir. Örneğin dezenfektanlar bakterileri öldürür.
Bahsedilen temizlik kimyasalları gıda tesislerinde kullanılmak üzere formüle edilirken, gıdaların deterjan ve dezenfektanlarla çapraz kontaminasyonunu engellemek için adımlar atılmalıdır. HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point - Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları) süreçleri, uygunluğu sağlamak için izlenecek tehlikeleri ve kritik kontrol noktalarını belirleyecektir.
Temizlik kimyasallarını kullanırken operatör güvenliği de hayati önem taşır. Elle taşıma, teslimat, boşaltma, borulama veya seyreltme işlemleri, manuel temizleme işlemleri, bakım işlemleri ve tesis arızaları sırasında kimyasallar temas etme olasılığı vardır. En uygun kimyasalın kullanılmasını sağlamak ve mümkün olduğu kadar riski ortadan kaldırmak gerekir. Bunların etkili ve pratik olmasını sağlamak için mühendislik kontrolleri, güvenli çalışma sistemleri ve kişisel koruyucu donanımlar gözden geçirilmelidir.
Ancak, bu sistemler başarısız olursa ve bir kaza meydana gelirse etkili bir ilk yardım yöntemi zorunlu olacaktır.
Temizlik kimyasallarıyla yoğun temas bedende ne tür hasarlara neden olur?
Kimyasal yaralanmalar, bir kimyasalın cilt dokusuna veya gözlere temas ettiğinde ortaya çıkar. Temizleme süreçlerinde meydana gelen reaksiyonların aynıları dokularda da gerçekleşir. Örneğin alkaliler, ciltteki veya gözlerdeki yağların sabunlaşmasına ve sıvılaşma nekrozuna neden olur. Bu hücresel tahribat kimyasal bir lezyona (yanmaya) neden olur. Bir kimyasal dokularla ne kadar uzun süre temas halinde kalırsa o kadar derine nüfuz eder ve yaralanma da bir o kadar şiddetli olur.
Temizlik kimyasallarına maruziyet durumunda ilk yardım nasıl yapılmalı?
Aşındırıcı kimyasallarla temas edildiğinde, penetrasyon ve hücresel tahribatı sınırlamak ve kimyasalı yüzeyden temizlemek için hızlı karar verip hemen harekete geçmek gerekir.
Diphoterine® acil yıkama solüsyonu hem kimyasalı yüzeyden uzaklaştırır, hem de kimyasal saldırganı bağlayarak kimyasal reaksiyonları ve lezyon gelişimini durdurur.
Kimyasal yaralanmaların nasıl geliştiği ve etkili dekontaminasyon hakkında daha fazla bilgiyi aşağıdaki sayfada bulabilirsiniz:
Ürünün kurumunuza tanıtılmasını istiyorsanız:
info@tolkim.com.tr adresinden ya da 0216 327 37 13 nolu telefondan bize ulaşabilirsiniz.
